Is biologische voeding echt gezonder?
De laatste jaren is er veel aandacht voor biologische voeding. Mensen zijn steeds meer bezig met hun gezondheid en er is meer aandacht voor de rol van voeding op het welzijn. Biologisch eten wordt ook toegankelijker. Steeds meer boeren telen hun gewassen op biologische wijze en door diverse keurmerken is het makkelijker dan ooit om biologische producten in de winkel te herkennen. Maar wat is het voordeel eigenlijk van biologisch eten? We weten dat het vaak iets duurder is, maar een goede gezondheid is dat wel waard. Veel mensen denken namelijk dat biologische voeding gezonder is dan niet-biologische voeding. Maar is dat eigenlijk wel zo?
Wat is biologische voeding?
Je hebt vast wel eens ‘biologisch’ of bio-dynamisch’ op een product uit de supermarkt zien staan. Maar wat betekent dit eigenlijk? Biologische voeding is voeding die is geproduceerd met oog voor mens, milieu en dierenwelzijn. Om een biologisch keurmerk te krijgen, moet het product aan diverse voorwaarden voldoen. Deze zijn opgesteld door de EU. Zo moet een product dat biologisch is voor minimaal 95% uit biologische ingrediënten bestaan en transparant zijn over de herkomst van de ingrediënten. Bovendien mogen er geen chemische bestrijdingsmiddelen en geen kunstmest worden gebruikt bij de teelt.
Biodynamische voeding
Naast biologische voeding bestaat er ook biodynamische voeding. Dit is een soort van biologische voeding, maar dan met nóg strengere eisen voor mens, dier en milieu. Een product is biodynamisch wanneer het bedrijf op biodynamische wijze werkt. Dit betekent onder andere dat er nog meer aandacht is voor de relatie tussen mens, dier en aarde en de impact van het product op de kringloop.
Biologische keurmerken
Biologische producten zijn te herkennen aan diverse keurmerken. De meest bekende, en daarbij ook de meest betrouwbare, keurmerken zijn onder andere het Europees Keurmerk voor Biologische Landbouw, het EKO keurmerk, het Demeter keurmerk (voor biodynamische producten) en het Beter Leven Keurmerk. Sommige producten hebben meerdere keurmerken op hun verpakking.
Is biologisch beter dan niet-biologisch?
Over biologische producten doen veel ideeën de rondte. Maar lang niet al deze dingen zijn waar. Eén hardnekkige aanname is dat biologische producten per definitie gezonder zijn dan niet-biologische producten. Maar is dit eigenlijk wel zo? En waarom zouden biologische producten dan beter zijn voor de gezondheid?
Biologisch voor de natuur
Het verschil tussen biologische en niet-biologische voeding zit met name in de manier waarop de ingrediënten geteeld en verwerkt worden. Biologische producten worden geteeld zonder kunstmest en zonder chemische bestrijdingsmiddelen. Dit is als tegenhanger van de intensieve landbouw een stuk beter voor de bodem en voor de lokale biodiversiteit. De grond wordt minder uitgeput, er is meer respect voor de harmonie met de omgeving en door minder bestrijdingsmiddelen en kunstmest ondervinden dieren en insecten ook minder schadelijke gevolgen.
Biologisch voor de dieren
Een ander groot verschil tussen biologische en niet-biologische voeding is de aandacht voor dierenwelzijn. Biologische visvangst en veeteelt heeft meer oog voor dierenwelzijn en de gezondheid van de dieren die worden gehouden. Natuurlijk is er ook binnen de biologische branche voldoende ruimte voor verbetering, maar dieren die op biologische wijze worden gehouden, hebben doorgaans een fijner leven met betere voeding, meer bewegingsruimte en minder blootstelling aan stressvolle omstandigheden.
Biologisch voor de gezondheid
Veel mensen die biologische producten eten, geloven dat het beter is voor hun gezondheid doordat er minder bestrijdingsmiddelen worden gebruikt en de producten ‘puurder’ zijn. Uit wetenschappelijke onderzoeken is dit echter niet eenduidig aan te tonen. Het is tenslotte lastig om te meten wat de effecten zijn van iemands eetpatroon op de gezondheid. Er gaan zoveel variabelen mee gemoeid.
Wanneer uit onderzoeken blijkt dat mensen die veel biologisch eten een betere gezondheid hebben, is nog steeds niet duidelijk of dit komt door de biologische producten. Mensen die bewust kiezen voor biologische voeding zijn namelijk mensen die doorgaans op allerlei fronten bewust met hun gezondheid bezig zijn. Het is dus niet hard te maken dat de positieve effecten afkomstig zijn van de biologische voeding.
Toch blijven researchers hun best doen om het effect van biologisch eten te onderzoeken. En niet geheel zonder resultaten. Zo blijkt bijvoorbeeld dat vlees van biologische oorsprong meet goede omega-3 vetten bevat. Dit komt doordat het veevoer binnen de biologische industrie aan strengere eisen moet voldoen, wat ook een positief effect heeft op de kwaliteit van het vlees.
Uit onderzoek blijkt ook dat biologische producten, door het gebruik van natuurlijke bestrijdingsmiddelen, minder schadelijke pesticideresten bevatten dat niet-biologische producten. Voor pesticiden op etenswaren zijn strenge richtlijnen binnen de ‘reguliere’ landbouw, maar deze richtlijnen zijn nog steeds aan verandering onderhevig omdat er veel onderzoek wordt gedaan naar de effecten van deze pesticiden op de gezondheid, met name de reproductieve gezondheid en de cognitieve ontwikkeling van kinderen.
Ook blijkt uit onderzoek dat vlees en vis van biologische oorsprong minder antibiotica bevat dat vlees en vis van niet-biologische oorsprong. Dit is met name belangrijk door de toenemende problemen met antibioticaresistentie. Het gebruik van antibiotica is de laatste jaren wel strenger gereguleerd, maar is nog altijd minder streng voor niet-biologische boerderijen en veehouders.
Feit of fabel: Is biologisch voedsel gezonder dan niet-biologisch voedsel?
Feit. Alhoewel er nog heel veel onderzoek gedaan moet worden om de langetermijneffecten van biologische voeding te onderzoeken, blijkt uit steeds meer onderzoeken dat biologisch voedsel gezonder is dan niet-biologisch voedsel. Dit heeft niet zozeer te maken van de voedingswaarde van de producten. Biologische producten hebben niet per se meer vitamines of mineralen, maar in enkele gevallen wel meer goede vetzuren.
Het is wel zo dat biologische producten minder schadelijke pesticiden en antibiotica bevatten en hierdoor minder kans geven op onder andere ontwikkelingsstoornissen, reproductieve problemen en antibioticaresistentie. Er wordt nog steeds veel onderzoek gedaan naar de effecten van pesticiden op de gezondheid, maar vooralsnog is het beter voor de gezondheid om vaker biologisch te kiezen.
https://www.milieucentraal.nl/eten-en-drinken/milieubewust-eten/biologisch/#:~:text=Biologisch%20scoort%20beter,biologische%20landbouw%20energie%20en%20broeikasgasuitstoot.
https://www.quest.nl/mens/voeding/a25623864/biologisch-eten-gezonder/
https://ehjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12940-017-0315-4
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7019963/
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/organic-food/art-20043880
https://www.rivm.nl/weblog/leidt-afname-van-antibioticagebruik-bij-dieren-tot-minder-resistentieproblemen-bij-mensen-ib
